Schenken met een elastiek aan uw echtgeno(o)t(e) ?

In principe is een schenking onherroepelijk. Maar een interessante uitzondering hierop is dat schenkingen tussen echtgenoten op elk moment herroepbaar zijn. Wel moet het gaan om schenkingen buiten het huwelijkscontract. In de praktijk gaat het dus om handgiften, Echtgenoten kunnen wel enkel “eigen vermogen” schenken aan elkaar, dus niets uit de gemeenschap. Bent u gehuwd met scheiding van goederen dan zijn er enkel eigen goederen en is er geen gemeenschappelijk vermogen. Valt u daarentegen onder het zgn. wettelijk stelsel, dan is in principe wat u bezat voor het huwelijk en al wat u geschonken kreeg of erfde “eigen”. De rest valt onder de huwgemeenschap.

Het herroepen van schenkingen tussen feitelijk samenwonenden en wettelijk samenwonenden is niet mogelijk. Dat is trouwens ook het geval als u een schenking deed toen u nog samenwoonde en achteraf zou huwen. Het tijdstip van schenken telt dus.

De techniek wordt vooral gebruikt voor roerende goederen. Een dergelijke schenking voor de Belgische notaris kost slechts 3% (3,3% in Wallonië). Doet u de schenking via een hand-, bankgift of Nederlandse notaris, dan betaalt u geen schenkbelasting. U moet als schenker dan wel nog 3 jaar (binnenkort 4 jaar in Vlaanderen) in leven blijven.

Stel dat de man een beleggingsportefeuille heeft geërfd van 1.000.000 euro. Zijn vrouw heeft geen eigen vermogen. Wanneer haar man overlijdt zal ze veel erfbelasting moeten betalen, want zij erft het vruchtgebruik op die beleggingsportefeuille als er kinderen zijn. Als er geen kinderen zijn, zal de erfbelasting nog veel hoger oplopen omdat het grootste deel in de hoogste tarieven vallen (27% in Vlaanderen en 30% in de andere gewesten). Een interessante techniek is dat de man bv. de helft van die portefeuille schenkt aan zijn echtgenote. Als de man dan overlijdt, zal zijn vrouw slechts op 500.000 euro worden belast i.p.v. op 1 miljoen euro.

Maar stel dat in ons voorbeeld de vrouw (begiftigde) eerst overlijdt. De man wordt dan in principe belast op zijn eigen schenking van 500.000 euro. Maar in de praktijk zal die geschonken portefeuille belastingvrij terugkeren via een zgn. beding van terugkeer dat men in de notariële schenkingsakte zette of in het bewijsdocument van de bankgift. 

Schenkingen tussen echtgenoten zijn steeds herroepbaar. De schenker mag zich dus op elk moment “bedenken”. Dus ook tijdens of na een echtscheiding. 

Dat kan op gelijk welke manier en u hoeft ook niet te motiveren waarom u de schenking herroept. Het spreekt voor zich dat u dat best doet op een bewijskrachtige manier. Een goede methode is uiteraard dat u de herroeping laat vastleggen in een notariële akte. Maar soms gebeurt de ¬herroeping ook in een testament. In principe volstaat zelfs een aangetekende brief. Het speelt daarbij geen rol of de oorspronkelijke schenking notarieel gebeurde of via een bankgift.