De aandelen van uw vennootschap doorschuiven via een kwijtschelding?

Als een van de kinderen actief is in de onder¬neming en hij of zij de zaken op termijn zal overnemen, zal een deel van de aandelen vaak eerst gekocht worden van de ouders. Er wordt een prijs overeengekomen, waarvan er bv. onmiddellijk al een stuk betaald wordt en de rest op termijn afgelost zal worden. Later, in het kader van de volledige successieplanning waarbij ook de andere kinderen betrokken worden, wordt het saldo van de prijs (al dan niet met interesten) volledig kwijtgescholden door de ouders. Juridisch gezien heeft men dan te maken met een onrechtstreekse schenking.

Een variant op deze techniek is de bepaling van een prijs voor de aandelen van de onderneming en het afsluiten van een renteloze lening voor dit bedrag tussen de ouders en het actieve kind. Later wordt het saldo van de lening door de ouders kwijtgescholden. Voor een dergelijke leningsovereenkomst is het voldoende dat u een zgn. onderhandse overeenkomst opmaakt. 

Belangrijk is dat het contract van verkoop echt is. Als de prijs fictief vastgesteld wordt, gaat het immers niet langer om een onrechtstreekse schenking, maar om een vermomde schenking. In principe komen alle schuldvorderingen in aanmerking voor de kwijtschelding van een schuld. De verkoopprijs die nog niet (volledig) betaald werd of de lening die nog niet (volledig) terugbetaald werd, komt dus zeker ook in aanmerking. 

Het is aangewezen om deze kwijtschelding ook op papier te zetten, zodat er later geen discussie meer mogelijk is. Dit is niet alleen belangrijk naar de fiscus toe om te vermijden dat er later nog erfbelasting betaald moet worden, maar ook om misverstanden te vermijden naar andere kinderen-erfgenamen toe.

Uiteraard kan een kwijtschelding van een schuld (het saldo van de nog te betalen verkoopprijs of lening) via een Belgische of een Nederlandse notaris gebeuren. Maar het kan ook via 2 aangetekende brieven of via een ‘pacte adjoint’ (bewijsdocument ondertekend door schenker en begiftigde) zoals bij een bankgift. U betaalt dan geen schenkbelasting, maar de schenker-kwijtschelder moet wel nog drie jaar in leven blijven om te ontsnappen aan de erfbelasting. In Vlaanderen zal deze termijn zelfs 4 jaar worden. 

Dit is een goede strategie als u het te vroeg vindt om te schenken en pas een kwijtschelding van schuld wilt als het duidelijk is dat u het geld niet meer nodig zal hebben. U heeft dan ook een niet-fiscale reden om dit te doen. In de andere gevallen kan het zeker geen kwaad om wat tijd te laten tussen de verkoop en de kwijtschelding. Wilt u wel onmiddellijk schenken en heeft u een familiebedrijf dat aan de wettelijke voorwaarden voldoet, dan kan u beter de aandelen voor een Belgische notaris schenken. Dat kan in de 3 gewesten aan 0% en dan speelt de 3 jaar niet.